top of page

Revista eletrônica de investigações filosófica, científica e tecnológica

ISSN 2358-7482

 

Dezembro/2020, Ano VI, Volume VI, Número XX

 

Abordagens sobre o Preconceito Linguístico na Produção Acadêmica: uma revisão sistemática de literatura

          

           Publicado 28/12/2020

 

 

Juliana Moratto

Instituto Federal do Paraná

 

Resumo

Dentre os assuntos mais abordados em linguística, um deles merece especial atenção pela sua presença constante na rotina escolar, no inconsciente popular e na fala dos brasileiros. Este artigo contempla informações sobre as produções acadêmicas mais relevantes dos últimos dez anos sobre o tema do preconceito linguístico. As discussões acerca do objeto circulam mais rotineiramente entre os professores de Língua Portuguesa, ainda assim podem estar presente no discurso de outros profissionais da educação pelo fato de atingir diretamente a linguagem e o ensino de línguas. Ademais, muitos concordam que os debates são extremamente necessários para conhecer as consequências negativas propostas pela prática e da rotulação, e propor estratégias de embate no intuito de amenizar os problemas já existentes. Para levantar os dados que comporão o corpus deste, fez-se uso da estratégia de revisão sistemática de literatura proposta por Kitchenham (2004). Como subsídio teórico destacam-se os conceitos de preconceito adotado por Allport (1971), de preconceito linguístico proposto por Bagno (2007) e de normas amparados por Faraco (2002). O levantamento visa detalhar as produções acadêmicas do Banco de Dados da Capes de Teses e Dissertações e do Bnaco de Dados de Artigos e Periódicos e apresentar uma visão ampla de como a academia brasileira está conduzindo as discussões. Os resultados caminham para um número reduzido de produções, onde a maioria enfoca questões relativas ao campo educacional.

Palavras-chave: Preconceito linguístico. Sociolinguística. Crenças e atitudes.

 

Abstract

If one takes into consideration the most discussed topics in linguistics, there is one that deserves special attention for its constant presence in the school routine, in the unconscious biases and in the speech of Brazilians, which is the linguistic prejudice. This article includes information about the most relevant academic production over the past ten years on this topic. Discussions about it are routinely held among Portuguese language teachers, yet they can be present in the discourse of other education professionals because linguistic prejudice directly affects language and language teaching. In addition, many agree that debates are extremely necessary to find out the negative consequences of such practice and also of labeling, and to propose coping strategies in order to mitigate the problems that already exist. In order to collect the data that will make up the corpus, the systematic literature review proposed by Kitchenham (2004) has been used. As theoretical support, the concepts of prejudice adopted by Allport (1971), linguistic prejudice proposed by Bagno (2007) and norms supported by Faraco (2002) stand out. This research aims to detail the academic productions indexed in the CAPES Database, as well as findings in other banks of theses and dissertations, in order to present a broad view of how the Brazilian academy is leading the discussions. The results move towards a reduced number of productions, mostly on issues related to the educational field.

Keywords: Linguistic prejudice. Sociolinguistics. Beliefs and attitudes.

Resumo

Inter la plej diskutitaj temoj en lingvistiko, unu el ĝi meritas specialan atenton pro sia konstanta ĉeesto en la lerneja rutino, en la populara senkonscio kaj en la parolado de brazilanoj. Ĉi tiu artikolo inkluzivas informojn pri la plej gravaj akademiaj produktaĵoj de la pasintaj dek jaroj pri la temo de lingva antaŭjuĝo. Diskutoj pri la objekto pli rutine cirkulas inter portugalaj instruistoj, tamen ĝi povas ĉeesti en la diskurso de aliaj edukaj profesiuloj, ĉar ili rekte influas lingvon kaj lingvan instruadon. Krome multaj konsentas, ke la debatoj ege necesas por koni la negativajn konsekvencojn proponitajn de la praktiko kaj la etikedado, kaj proponi batalajn strategiojn por mildigi la jam ekzistantajn problemojn. Por kolekti la datumojn, kiuj kunmetos la korpuson, oni uzis la strategion de sistema literatura revizio proponita de Kitchenham (2004). Kiel teoria subteno, elstaras la konceptoj de antaŭjuĝo adoptitaj de Allport (1971), lingva antaŭjuĝo proponita de Bagno (2007) kaj normoj subtenataj de Faraco (2002). La enketo celas detaligi la akademiajn produktadojn de la Datumbazo Capes pri Tezoj kaj Disertacioj kaj Artikoloj kaj Tezoj kaj prezenti larĝan vidpunkton pri kiel la brazila akademio gvidas la diskutojn. La rezultoj direktiĝas al reduktita nombro da produktadoj, kie plej multaj temas pri aferoj rilataj al la eduka kampo.

Ŝlosilvortoj: Lingva antaŭjuĝo. Sociolingvistiko. Kredoj kaj sintenoj.

 

 

Biografia do autor

Juliana Moratto

Docente de Língua Portuguesa e Língua Espanhola no IFPR Campus Ivaiporã. Mestre em Ensino (PPGEN/UENP). Doutoranda em Estudos da Linguagem (PPGEL/UEL).

 

Referências

ALLPORT, W.   Gordon.   La naturaleza   del   prejuicio.   Buenos Aires:   Editorial   Universidade de Buenos Aires, 1971.

 

BAGNO, Marcos. Preconceito linguístico – o que é, como se faz. 49 ed. Loyola: São Paulo, 2007.

 

FARACO, C .A. Norma padrão brasileira: desembaraçando alguns nós. In: BAGNO, M. (org) Linguística da norma. São Paulo: Loyola, 2002. P. 37-61.

 

LÓPEZ MORALES, H. Sociolingüística. Madrid: Gredos, 1993.

 

SAMPAIO, R.F.; MANCINI, M.C. Estudos de revisão sistemática: um guia para síntese criteriosa da evidência científica. In: Revista Brasileira de fisioterapia. v. 11, n.1, São Carlos, 2007.

 

KITCHENHAM, B. A. Procedures for Performing Systematic Reviews. Tech. Report TR/SE-0401, Keele University, 2004.

bottom of page